Trong ngành may mặc xuất khẩu, thuật ngữ FOB được sử dụng rất phổ biến. Đây không chỉ là một điều khoản giao hàng quốc tế, mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến cách tính giá thành, chia sẻ rủi ro và trách nhiệm giữa nhà sản xuất và khách hàng nước ngoài. Vậy FOB là gì? Có vai trò như thế nào trong ngành may mặc? Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn.

FOB Là Gì?

FOB là viết tắt của Free On Board – một trong những điều kiện thương mại quốc tế thuộc Incoterms. Theo điều kiện FOB, người bán (xưởng may) có trách nhiệm giao hàng lên tàu tại cảng đi đã được chỉ định. Từ thời điểm hàng lên tàu, mọi chi phí và rủi ro sẽ được chuyển giao cho người mua. Ví dụ đơn giản: Nếu một đơn hàng FOB tại cảng Cát Lái (TP.HCM), nhà máy sẽ lo toàn bộ chi phí sản xuất, đóng gói, vận chuyển nội địa, làm thủ tục xuất khẩu, và chịu mọi rủi ro cho đến khi hàng được chất lên tàu tại cảng Cát Lái. Sau thời điểm đó, khách hàng sẽ chịu trách nhiệm vận chuyển quốc tế và các rủi ro phát sinh.

=> Xem thêm: 4 Phương Thức Sản Xuất Ngành Dệt May: CMT – OEM/FOB

dieu kien FOB trong nganh may mac

FOB Trong Ngành May Mặc Có Gì Đặc Thù?

Ngành may mặc là một trong những lĩnh vực thường xuyên áp dụng hình thức FOB vì tính chất đơn hàng lớn, giá trị cao và có chuỗi cung ứng tương đối ổn định. Trong mô hình này:

1. Trách nhiệm của nhà máy (người bán)

Mua nguyên liệu (vải, phụ liệu) theo tiêu chuẩn của khách hàng.
Cắt, may, hoàn thiện sản phẩm.
Đóng gói hàng hóa đúng quy chuẩn.
Vận chuyển đến cảng xuất.
Làm thủ tục hải quan xuất khẩu.

Nha may may fob

2. Trách nhiệm của khách hàng (người mua)

Thuê tàu hoặc container phù hợp.
Thanh toán chi phí vận chuyển quốc tế và bảo hiểm (nếu có).
Nhập khẩu hàng tại nước đến.

so sanh may o va may s n nen ch n stp

Quy Trình Cơ Bản FOB Trong May Mặc – Từng Bước Cụ Thể

Giai đoạn 1: Nhận đơn hàng và xác nhận thông số kỹ thuật

Nhãn hàng hoặc khách quốc tế gửi tech pack (bản mô tả kỹ thuật), bảng đo, mẫu vải, và yêu cầu chất lượng.
Nhà máy tiến hành chào giá FOB, dựa trên chi phí nguyên phụ liệu, nhân công, lợi nhuận mong muốn.

sample room in garment industry 2

Giai đoạn 2: Mua nguyên phụ liệu

Nhà máy tự tìm nguồn nguyên liệu, hoặc khách hàng chỉ định nhà cung cấp (nominated supplier).
Toàn bộ trách nhiệm về chất lượng nguyên liệu thuộc về nhà máy.

Kho vai trung binh

Giai đoạn 3: Sản xuất và kiểm soát chất lượng

Thực hiện các công đoạn: cắt – may – hoàn thiện – là ủi – đóng gói.
Khách hàng có thể cử QA (kiểm tra chất lượng) đến kiểm trước khi giao hàng.

Gau Quan La Gi Chuc Nang va Cac Kieu Gau Quan Pho Bien 1

Giai đoạn 4: Giao hàng lên tàu

Nhà máy đặt container, vận chuyển hàng ra cảng xuất (VD: Cát Lái, Hải Phòng…).
Làm thủ tục hải quan, khai báo CO, CQ, B/L, packing list…
Sau khi hàng được xếp lên tàu, trách nhiệm chuyển sang người mua.

FOB Trong Nganh May Mac

Cách Tính Giá FOB Trong Ngành May Mặc

Chi phí nguyên vật liệu (fabric + trims)

Chi phí sản xuất (Cut-Make-Trims – CMT)
Chi phí đóng gói, vận chuyển nội địa, chi phí logistic nội địa
Chi phí quản lý, lãi gộp mong muốn
Chi phí xuất khẩu: chứng từ, phí thông quan, chi phí cảng…

Ví dụ:

Hạng mục	Chi phí (VND/áo)
Vải, phụ liệu	40.000
Cắt, may, đóng gói (CMT)	25.000
Vận chuyển + logistics nội	5.000
Chi phí chứng từ + xuất khẩu	2.000
Lợi nhuận (10%)	7.200
Tổng giá FOB	79.200

Ưu & Nhược Điểm Khi Áp Dụng FOB Trong May Mặc

Ưu Điểm:

Giảm gánh nặng hậu cần cho khách hàng: Khách hàng chỉ cần tập trung quản lý phần vận chuyển quốc tế, không phải lo các công đoạn sản xuất.
Tạo điều kiện cho nhà máy chủ động: Các xưởng may có thể tự lựa chọn nguồn nguyên phụ liệu phù hợp và tối ưu chi phí.
Thúc đẩy sự chuyên nghiệp: Nhà máy cần có khả năng xử lý trọn gói sản xuất – logistics – chứng từ, từ đó nâng cao năng lực cạnh tranh toàn cầu.

Nhược Điểm:

Rủi ro về giá nguyên liệu và tỷ giá: Do nhà máy phải mua nguyên phụ liệu theo yêu cầu khách hàng, nên biến động giá có thể ảnh hưởng đến lợi nhuận.
Yêu cầu cao về năng lực quản lý chuỗi cung ứng: Các đơn vị FOB cần hiểu rõ quy trình quốc tế, xuất khẩu và tiêu chuẩn chất lượng sản phẩm.

So Sánh FOB và Một Số Hình Thức Khác Trong Ngành May

Hình Thức	Đặc Điểm Chính	Ai mua nguyên liệu?	Ai chịu phí vận chuyển quốc tế?
FOB	Giao hàng lên tàu	Nhà máy / Khách Hàng	Khách hàng
CIF	Giao hàng kèm phí vận chuyển & bảo hiểm	Nhà máy	Nhà máy (sau đó cộng vào giá)
EXW	Giao tại xưởng	Khách hàng	Khách hàng
CMT / CMPT	Gia công theo nguyên phụ liệu có sẵn	Khách hàng	Khách hàng

Lưu Ý Khi Đàm Phán Hợp Đồng FOB

Kiểm tra rõ cảng đi: Đảm bảo cảng FOB ghi rõ (ví dụ: FOB Cát Lái – Hồ Chí Minh).
Ranh giới trách nhiệm: Trách nhiệm của nhà máy kết thúc khi hàng được bốc lên tàu – không phải khi tàu khởi hành.
Hàng bị từ chối hoặc kiểm hàng lại: Phải có điều khoản rõ ràng về ai chịu phí vận chuyển trở lại nếu hàng bị từ chối.
Chính sách thanh toán: Nên đàm phán thanh toán bằng LC (Letter of Credit) hoặc TT theo tiến độ để giảm rủi ro.

Kết Luận / Lời Cuối

FOB là hình thức phổ biến và linh hoạt trong ngành may mặc, giúp nhà máy thể hiện năng lực tổng thể từ sản xuất đến xuất khẩu. Tuy nhiên, đi kèm với đó là yêu cầu về kỹ thuật, chất lượng và khả năng xử lý hậu cần chuyên nghiệp. Đối với doanh nghiệp may mặc muốn vươn ra thị trường quốc tế, nắm vững và vận hành tốt theo điều kiện FOB là một bước đi quan trọng.

Trần Mỹ Hạnh

Tôi là Trần Mỹ Hạnh, CEO của Xưởng May Gia Công DOSI. Với nhiều năm kinh nghiệm trong ngành may mặc và từng làm merchandiser cho các thương hiệu lớn trong và ngoài nước, tôi luôn mong muốn mang đến những sản phẩm chất lượng và dịch vụ chuyên nghiệp. Xưởng May DOSI chuyên gia công quần áo thời trang, áo sơ mi, đồng phục công ty, đồng phục học sinh cấp 1-2-3… Số lượng nhận may không giới hạn – Giá cả đàng hoàng – Quy trình rõ ràng – Chất lượng đảm bảo. Ngoài ra chúng tôi còn liên kết với 2 Xưởng khác: Chuyên may đồ y tế và Sản xuất áo mưa. Địa Chỉ Văn Phòng Công Ty: 244/20A Lê Văn Khương, P. Thới An, Q.12, TPHCM, SĐT: 0947729829 – (Chị Hạnh) HOTLINE 24/7 ! Cảm ơn bạn đã ghé thăm và đọc các bài viết trên XuongMayDOSI.com!