Phút cho phép tiêu chuẩn (SAM – Standard Allowed Minutes) là thời gian tiêu chuẩn cần thiết để hoàn thành một sản phẩm hoặc một công đoạn trong quy trình sản xuất may mặc. Việc tính toán SAM giúp xác định năng suất lao động, lập kế hoạch sản xuất và tính giá thành sản phẩm chính xác hơn.

Phút Cho Phép Tiêu Chuẩn (SAM) là gì?

Phút cho phép tiêu chuẩn (SAM) là khoảng thời gian (bao gồm các phụ cấp) cần thiết để sản xuất một sản phẩm may mặc hoàn chỉnh. SAM rất quan trọng để sản xuất may mặc hiệu quả, cho phép đo lường năng suất, đặt mục tiêu thực tế, ước tính chi phí và kiểm soát chất lượng tổng thể. Trong ngành may mặc, đặc biệt là trong sản xuất, SAM được sử dụng để đánh giá hiệu quả của công việc. Bộ phận kỹ thuật công nghiệp trong ngành may mặc xác định và tính toán SAM cho các quy trình lắp ráp sản phẩm may mặc bằng phương pháp tính toán tiêu chuẩn.

Các ứng dụng của SAM bao gồm:

• Hiệu suất của cả công ty cũng như hiêu suất của từng công nhân.
• Tỷ lệ chi phí liên quan đến công nhân.
• Lương và khoản thưởng khuyến khích cho công nhân.
• SAM là một trong những thông số chính trong các phương pháp lập kế hoạch sản xuất tiên tiến như cân bằng dây chuyền và hệ thống đo lường hiệu suất.

Giá trị SAM cho các sản phẩm cơ bản như áo thun, áo sơ mi công sở, quần âu hoặc áo khoác có thể được ước tính chủ yếu để tăng tốc quá trình cân bằng dây chuyền. SAM ước tính giúp lập kế hoạch năng lực của nhà máy, tính toán nhu cầu máy móc và thậm chí giúp ước tính chi phí cắt và may (cut-and-make) của một sản phẩm may mặc.

Công thức tính SAM:

Xem thêm:Quy Trình Thực Hiện Thủ Tục Xuất Nhập Khẩu Hàng May Mặc

SAM = (OT×PRF) × (1+A)

Giải thích chi tiết các thành phần:

Cách Tính Phút Cho Phép Tiêu Chuẩn (SAM) của Một Sản Phẩm May Mặc:

Để đánh giá chi phí sản phẩm may mặc, việc xác định giá trị SAM đóng vai trò quan trọng. Phần mềm GSD có một tập hợp mã nhất định cho dữ liệu chuyển động để xác định SAM. Ngoài việc sử dụng GSD và dữ liệu tổng hợp, còn có các phương pháp khác để tính toán SAM.

Tính toán SAM bằng phương pháp bấm giờ (Stopwatch Time Study):

Xem thêm:8 Loại Mẫu Cho Đơn Hàng Xuất Khẩu Ngành May Mặc

Đo thời gian thủ công bằng đồng hồ bấm giờ (Time Study): Đây là phương pháp truyền thống, trong đó kỹ sư công nghiệp sử dụng đồng hồ bấm giây để đo thời gian thực hiện từng chu kỳ công việc may của công nhân​. Người đo thường bấm giờ nhiều lần, loại bỏ các lần đo bất thường rồi lấy thời gian trung bình cho công đoạn. Sau đó, thời gian này được hiệu chỉnh theo mức hiệu suất tiêu chuẩn của công nhân (đảm bảo người được đo làm việc với tốc độ bình thường, không quá nhanh hoặc chậm) và cộng thêm phụ cấp (thời gian nghỉ ngơi, thời gian máy móc trục trặc, v.v.) để tính ra thời gian tiêu chuẩn cho công đoạn đó (SAM). Phương pháp này đơn giản về mặt công cụ và đang được nhiều nhà máy áp dụng​ nhưng nhược điểm là tốn nhân lực đo thời gian và kết quả dễ không nhất quán giữa các người đo nếu không được đào tạo bài bản​

Tóm tắt đơn giản hơn về đo thời gian thủ công bằng đồng hồ bấm giờ (Stopwatch Time Study):

• Sử dụng đồng hồ bấm giờ để đo thời gian thực hiện công đoạn.
• Thực hiện nhiều lần, lấy giá trị trung bình.
• Cần đánh giá hệ số hiệu suất (PRF) của công nhân.
• Cộng thêm hệ số phụ cấp (thường 10%–20%) để ra SAM.

Tính toán SAM bằng mua phần mềm GSD (General Sewing Data – dữ liệu tổng hợp):

Sử dụng phần mềm dựa trên thời gian chuẩn (ví dụ: GSD, TimeSSD): Đây là phương pháp hiện đại dùng hệ thống thời gian định trước (Predetermined Time Standards – PTS). Phần mềm như GSD (General Sewing Data) hay TimeSSD cung cấp cơ sở dữ liệu thời gian chuẩn cho từng động tác may nhỏ (như lấy nguyên liệu, canh chỉnh vải, đạp máy may một mũi, xoay chuyển vật liệu, v.v.). Kỹ sư sẽ phân tích một công đoạn may thành các thao tác cơ bản và chọn mã thao tác tương ứng trong phần mềm; hệ thống sẽ tự động cộng dồn thời gian của các thao tác để cho ra SAM của công đoạn đó​. Cách làm này giúp xác định thời gian tiêu chuẩn nhanh chóng, chính xác và nhất quán cho mọi quy trình​ . Nhiều nhà máy may xuất khẩu tại Việt Nam đã đầu tư áp dụng GSD hoặc TimeSSD nhằm chuẩn hóa định mức thời gian. Ưu điểm của phương pháp PTS là độ chính xác cao, ít phụ thuộc vào người đo, và có thể tính toán thời gian cho công đoạn mới ngay cả trước khi sản xuất thực tế (dựa trên mô tả thao tác)​ . Nhược điểm là chi phí phần mềm khá cao và cần thời gian đào tạo nhân sự sử dụng thành thạo. Sử dụng phần mềm tính SAM (GSD, TimeSSD…):

• Phân tích công đoạn thành các thao tác nhỏ và gán mã thao tác từ cơ sở dữ liệu tiêu chuẩn.
• Phần mềm tự động tính SAM theo dữ liệu chuẩn.
• Ưu điểm: chính xác, chuẩn hóa, có thể dùng để tính thời gian trước cả khi sản xuất.
• Nhược điểm: chi phí đầu tư cao, cần đào tạo người dùng.

Tính toán SAM bằng bảng thời gian tiêu chuẩn nội bộ (dựa trên kinh nghiệm, dữ liệu lịch sử)

Xem thêm:Hướng Dẫn 4 Bước Giặt Quần Jeans Sao Cho Đẹp Như Mới Mua

Bảng thời gian tiêu chuẩn nội bộ (dựa trên kinh nghiệm, dữ liệu lịch sử): Nhiều doanh nghiệp may tại Việt Nam duy trì bảng định mức thời gian nội bộ cho các công đoạn may dựa trên kinh nghiệm của đội ngũ kỹ thuật hoặc thống kê thời gian từ các đơn hàng trước. Khi phát triển sản phẩm mới, họ sẽ ước tính thời gian cho các công đoạn dựa trên số liệu đã có của những sản phẩm tương tự​ . Cách làm này có lợi thế là nhanh và tiện lợi, không phải đo đạc nhiều. Tuy nhiên, độ chính xác có thể không cao nếu có sự khác biệt về thiết kế, nguyên liệu hoặc tay nghề so với dữ liệu cũ​ . Theo thời gian, việc liên tục ước tính dựa trên các số liệu lịch sử có thể dẫn đến sai lệch ngày càng lớn so với thực tế​ . Do đó, mặc dù bảng thời gian kinh nghiệm hữu ích trong lập kế hoạch sơ bộ, các nhà máy thường phải hiệu chỉnh lại định mức sau khi sản xuất thử để đảm bảo SAM sát với điều kiện thực tế. Dựa trên bảng định mức thời gian nội bộ (kinh nghiệm hoặc dữ liệu lịch sử):

• Dựa vào dữ liệu thời gian đã có từ các sản phẩm/công đoạn tương tự trước đó.
• Nhanh chóng và tiện lợi để lên kế hoạch sơ bộ.
• Dễ xảy ra sai số nếu có sự khác biệt về thiết kế, nguyên liệu, thao tác.
• Thường dùng kết hợp với đo thực tế để điều chỉnh lại sau khi chạy thử chuyền.

Cách Nhà Máy Áp Dụng SAM Trong Quản Lý Sản Xuất

Dùng Sam để lập kế hoạch sản xuất và cân bằng chuyền:

SAM là cơ sở quan trọng để lên kế hoạch năng suất. Biết được SAM của từng công đoạn và toàn bộ sản phẩm, phòng kế hoạch có thể tính ra sản lượng mục tiêu cho mỗi chuyền và thời gian hoàn thành đơn hàng. Ví dụ, nếu một sản phẩm có tổng SAM là 20 phút, một công nhân làm việc tiêu chuẩn (60 phút/giờ) sẽ hoàn thành được 3 sản phẩm/giờ; do đó chuyền 20 người có thể hoàn thành ~60 sản phẩm/giờ ở hiệu suất 100%. Thông tin này giúp xác định cần bao nhiêu lao động, máy móc cho đơn hàng và lịch trình sản xuất ra sao. Mặt khác, các kỹ sư IE sử dụng SAM của từng công đoạn để cân bằng chuyền – phân bố công việc sao cho thời gian các công đoạn trên dây chuyền tương đối đồng đều, tránh tình trạng công đoạn nút thắt cổ chai. SAM chính xác và nhất quán là nền tảng để thực hiện các công tác này​ , nhờ đó chuyền may hoạt động nhịp nhàng và đạt mục tiêu sản lượng đề ra. Tóm tắt về SAM hỗ trợ lập kế hoạch sản xuất & cân bằng chuyền:

• SAM giúp tính toán năng suất của từng công đoạn và toàn bộ sản phẩm.
• Là cơ sở để xác định sản lượng mục tiêu, số lượng công nhân, máy móc cần thiết.
• Giúp kỹ sư IE cân bằng chuyền: phân phối đều thời gian giữa các công đoạn, tránh tắc nghẽn.

Dùng Sam để tính lương theo sản phẩm và thưởng năng suất:

Nhiều doanh nghiệp dệt may tại Việt Nam trả lương khoán sản phẩm hoặc thưởng theo hiệu suất. Trong mô hình này, SAM được dùng để xây dựng định mức lao động làm cơ sở tính lương. Ví dụ, nếu một công đoạn có SAM = 0,5 phút, thì một công nhân đạt 100% hiệu suất sẽ làm được 120 sản phẩm/giờ. Dựa vào định mức đó, quản lý sẽ quy định đơn giá trả cho mỗi sản phẩm. Giả sử định mức lương cơ bản tương ứng 100% năng suất, khi công nhân vượt năng suất (sản lượng thực tế cao hơn định mức), họ sẽ được thưởng thêm theo tỉ lệ vượt. Ngược lại nếu không đạt định mức thì thu nhập sẽ thấp. Việc áp dụng SAM giúp việc trả lương sản phẩm trở nên công bằng và minh bạch hơn, vì mỗi công đoạn đã có thời gian chuẩn làm cơ sở​. Ngoài ra, một số nhà máy còn xây dựng chương trình khuyến khích (thưởng năng suất, thưởng tiết kiệm thời gian) dựa trên SAM: hoàn thành công việc ít hơn thời gian chuẩn sẽ được thưởng, tạo động lực cho công nhân tăng năng suất​ Tóm tắt về SAM hỗ trợ tính lương theo sản phẩm & thưởng năng suất:

• SAM là cơ sở để xây dựng định mức lao động và đơn giá sản phẩm.
• Dễ dàng xác định hiệu suất công nhân → tính lương khoán, thưởng vượt năng suất.
• Giúp đảm bảo tính công bằng, minh bạch trong việc trả lương.

Dùng Sam để đo lường năng suất và hiệu quả lao động:

SAM là thước đo chuẩn để đánh giá hiệu suất vận hành ở cấp độ công nhân, chuyền sản xuất và toàn nhà máy​. Quản lý thường so sánh thời gian chuẩn với thời gian thực tế để tính toán hiệu suất. Ví dụ, trong 8 giờ một chuyền may sản xuất được 400 sản phẩm, mỗi sản phẩm có SAM 1 phút, tổng thời gian chuẩn cần thiết là 400 phút. Thực tế lao động của chuyền là 8 giờ × 60 phút × số công nhân. Tỷ lệ giữa thời gian chuẩn và thời gian thực tế sẽ cho biết % hiệu suất của chuyền đó. Nếu hiệu suất thấp, quản lý sẽ phân tích để tìm nguyên nhân (do máy hỏng, công nhân chưa thành thạo, bố trí chuyền chưa hợp lý, v.v.) và cải tiến. Nhờ có SAM cố định, việc đánh giá năng suất trở nên khách quan và dễ dàng hơn, tránh tình trạng cảm tính. Việc áp dụng SAM đúng đắn có thể giúp nhà máy tăng năng suất, loại bỏ các thao tác thừa, cải thiện hiệu quả của công nhân và toàn bộ dây chuyền, đồng thời giảm chi phí sản xuất nhờ rút ngắn thời gian làm ra sản phẩm. Tóm tắt về SAM hỗ trợ việc đo lường năng suất & hiệu quả lao động:

• Dựa vào so sánh giữa thời gian chuẩn (SAM) và thời gian thực tế sử dụng.
• Tính được hiệu suất (%), xác định các điểm yếu trong chuyền để cải tiến.
• Giúp nhà máy theo dõi năng suất thực tế so với kế hoạch.

Ví dụ Tính Toán SAM Cho Công Đoạn May Ráp Tay Áo Sơ Mi Đơn Giản

Để minh họa, ta xem xét công đoạn ráp tay áo vào thân áo (ví dụ áo sơ mi dài tay). Kỹ thuật viên sẽ tiến hành phân tích từng bước thao tác và đo thời gian cho mỗi bước bằng đồng hồ bấm giờ. Giả sử kết quả đo cho thấy:

Trong ví dụ trên, tổng thời gian thuần để may ráp tay áo đo được là 28 giây, sau khi cộng thêm khoảng 15% phụ cấp ta có thời gian tiêu chuẩn ~32 giây, tương đương khoảng 0,53 phút. Như vậy, SAM của công đoạn may tay áo khoảng 0,53 phút. Từ SAM này, người quản lý có thể tính được một công nhân may trung bình ráp được ~113 tay áo/giờ (60 phút / 0,53 phút mỗi tay áo).

Lưu ý rằng giá trị SAM có thể thay đổi tùy thuộc vào độ phức tạp của công đoạn và điều kiện sản xuất. Nếu tay áo có chi tiết đặc biệt (ví dụ: xếp ly đầu tay, dư liệu để rút tay, hoặc yêu cầu vừa may vừa căn đỗ đều phần đầu tay), thời gian sẽ lâu hơn. Trên thực tế, SAM cho công đoạn ráp một tay áo sơ mi dài tay thường vào khoảng 0,8 – 0,9 phút ở các nhà máy may​ . Ví dụ, một tài liệu phân tích công việc cho thấy thời gian tiêu chuẩn để may tra một tay áo sơ mi là khoảng 0,85 phút​ . Nhờ có phương pháp tính SAM như trên, doanh nghiệp có thể xác định định mức thời gian cho từng công đoạn và áp dụng vào tính toán kế hoạch, năng suất cũng như đơn giá một cách khoa học và chặt chẽ.

Kết Luận / Lời Cuối:

Thuật ngữ SAM được sử dụng trong ngành may mặc để xác định thời gian tiêu chuẩn cần thiết để thực hiện một nhiệm vụ hoặc hoạt động cụ thể trong quy trình sản xuất. Đây là một yếu tố quan trọng trong việc thiết lập tiêu chuẩn sản xuất và tính toán mục tiêu sản xuất may mặc. SAM bao gồm thời gian làm việc thực tế, phụ cấp nghỉ ngơi và phụ cấp cho các sự cố hoặc gián đoạn.

Trần Mỹ Hạnh

Tôi là Trần Mỹ Hạnh, CEO của Xưởng May Gia Công DOSI. Với nhiều năm kinh nghiệm trong ngành may mặc và từng làm merchandiser cho các thương hiệu lớn trong và ngoài nước, tôi luôn mong muốn mang đến những sản phẩm chất lượng và dịch vụ chuyên nghiệp. Xưởng May DOSI chuyên gia công quần áo thời trang, áo sơ mi, đồng phục công ty, đồng phục học sinh cấp 1-2-3… Số lượng nhận may không giới hạn – Giá cả đàng hoàng – Quy trình rõ ràng – Chất lượng đảm bảo. Ngoài ra chúng tôi còn liên kết với 2 Xưởng khác: Chuyên may đồ y tế và  Sản xuất áo mưa. Địa Chỉ Văn Phòng Công Ty: 244/20A Lê Văn Khương, P. Thới An, Q.12, TPHCM, SĐT: 0947729829 – (Chị Hạnh) HOTLINE 24/7 ! Cảm ơn bạn đã ghé thăm và đọc các bài viết trên XuongMayDOSI.com!